Nhật Ngân người con yêu của Đà Nẵng

Nhạc Sĩ Nhật Ngân là môt cái tên rất quen thuộc trong làng nhạc Việt Nam và nhất là trong lòng những người Đà Nẵng. Tuy ông đã đi thật xa và đã có không biết bao nhiêu bài viết về ông thật hay và đầy đủ chi tiết, nhưng hôm nay trước ngày sinh nhật thứ 79 của ông (24 tháng 11), do lời yêu cầu của một người bạn đang bị cóng tay vì thời tiết rất lạnh ở miền Đông Bắc, và dưới sự khuyến khích của người cô giáo dấu yêu, tôi mạo muội viết lên đôi giòng về vài giai đoạn cuộc đời âm nhạc của Nhật Ngân, người con yêu của Đà Nẵng.

Sinh ra ở Thanh Hóa, cũng là nơi quê hương gốc rể cội nguồn của Hoàng tộc nhà Nguyễn, Nhật Ngân theo gia đình di chuyển vào Huế và sống thuở thiếu thời tại Đà Nẵng. Sau khi đỗ Tú Tài ở Sài Gòn, ông quay trở về Đà Nẵng dạy nhạc và Việt Văn tại trường Phan Thanh Giản. Tình yêu đầu đời đã được ông ghi lại trong bản nhạc đầu tay: “Tôi đưa em sang sông“. Năm ấy tôi cũng vừa cất tiếng khóc chào đời; nhưng theo lời Cô Giáo tôi kể lại, bài hát này đã làm chấn động một thời cho các người con trai, con gái của Đà Nẵng nói riêng. Niềm hãnh diện vì có một người dân quê mình viết được một bài hát mà không ít thì nhiều nói lên được tâm trạng của nhiều người trai thời chiến lại mang số phận con nhà nghèo. Có gì đẹp và thơ mộng hơn khi chàng trai đưa nàng qua sông vào một ngày mưa, và nhắn nhủ rằng “Sợ bến đất lấm gót chân, sợ bến gió buốt trái tim“. Gót chân son của nàng đã làm tê liệt trái tim của chàng rồi đó. Vì hoàn cảnh gia đình không môn đăng hộ đối, chàng đành lần nữa đưa tiễn nàng, không phải sang sông bằng con đò nhưng sang ngang trên chuyến xe hoa.

Không biết Nhật Ngân có ôm mối hận tình này với cô gái miền Trung hay không?! Hay cũng như đa số các người thanh niên miền Nam sinh ra vào thời chiến, ông vào Sài Gòn gia nhập quân ngũ, ngành Tâm Lý Chiến. Ông thành hôn với một người con gái miền sông nước Hậu Giang, và sau nhiều nỗi trôi với vận nước, ông cũng đã chọn quận Cam làm chốn tạm dung cho đến hơi thở cuối cùng.

Là một người nhạc sĩ tài năng, một người chồng chung tình, một người cựu chiến binh VNCH với tấm lòng rộng lượng, Đà Nẵng vẫn giữ một góc không nhỏ trong tâm hồn ông. Những buổi hội ngộ Liên Trường Quảng Đà, dù Houston, Dallas hay bất cứ nơi đâu, ông luôn tham dự một cách nhiệt tình. Bài hát “Đà Nẵng một thời dấu yêu“, phổ từ thơ Luân Hoán, đã nói lên sự yêu thương từng tất đất bờ đê quê hương xứ Quảng của hai người nghệ sĩ này.

Người tôi yêu ở tứ tung
Phước Ninh, Thạch Gián, Khuê Trung, Tam Toà
Hải Châu, An Hải, Xuân Hoà
Vườn ươm mấy cõi thơ tình trong tôi.

Và còn Thanh Khê, Thanh Bồ, Lầu Đèn nữa. Có thể Luân Hoán yêu nhiều bóng hồng ở Đà Nẵng, như hai câu chót trong bài thơ “Người tôi yêu ở tứ tung. Nhưng sao chẳng thấy một người yêu tôi“. Nếu bạn lắng nghe cho thật kỷ, nhạc điệu của bài hát này rất vui và hóm hỉnh, chứng tỏ Nhật Ngân chỉ yêu một người duy nhất ở Đà Nẵng, đó là cô gái bến sông Hàn ngày trước.

Không ai nghi ngờ được nữa tấm lòng với Đà Nẵng của Nhật Ngân khi nghe bài hát “Quảng Nam Quê Ta Ơi“. Ông kêu tên những địa danh như Duy Xuyên, Điện Bàn, Đại Lộc, Quế Sơn, Hội An, Tam Kỳ như tôi kêu tên An Cựu, Nam Giao, bến Vân Lâu, bến Ngự, Kim Long, Phong Điền, Huong Thủy, Hương Trà…Vừa yêu Quảng Nam Đà Nẵng ông vừa hãnh diện về 5 người sĩ tử của Đà Nẵng, Ngũ Phụng Tề Phi. Ông gát lại mối hận tình xưa,  băn khoăn trăn trở mong một ngày về xây dựng lại quê hương miền Trung yêu dấu.

Quê tôi đó Quảng Nam Đà Nẵng
Quê tôi đó Tam Kỳ Hội An
Quê hương tôi bao người trai bất khuất
Quê hương tôi bao người chết kiêu hùng
Tuy xa xôi nhưng trọn tình đất nước
Lòng hẹn lòng sẽ dựng lại quê hương

Trong khuôn khổ hạn hẹp này, tôi không thể nói hết những bài hát về quê hương, về tâm sự của những người lính xa nhà, về tình thương của ông với những người mẹ già mòn mõi chờ con khi mùa xuân đến. Trước ngày kỷ niệm sinh nhật của ông, tôi xin dâng lời cám ơn chân thành đến ông, một người con đáng yêu của Đà Nẵng, một người đã cống hiến cuộc đời trai trẻ cho quê hương miền Nam Việt Nam, một người đã để lại cho chúng ta bao nhiêu bồi hồi rung cảm qua những bài hát đi vào lòng người.

Sau cùng, tôi mong ông đang được làm mây trắng thong dong trôi trên bầu trời. Và tôi cầu xin ông sẽ sớm được toại nguyện như lời ông từng viết:

Rồi đây sau cơn mê
Sông cạn lại thành dòng
Xuôi về ngọt quê hương
Mười ngón tay em dài
Vun cuộc tình thật đầy
Mơ toàn chuyện trên mây

Còn tôi như cánh chim
Sẽ bay đi muôn phương
Mang về mầm xinh tươi
Khi lá hoa thật nhiều
Trái yêu thương đầy cành
Hái đem cho mọi người

Nhật Ngân yêu không chỉ riêng miền Trung, mà yêu cả quê hương Việt Nam.

Tôn Nữ Tê Bình Phương
Mùa Lễ Tạ Ơn, 2021