Ba tôi có dịp ghé thăm bà Q, một goá phụ tần tảo nuôi hai cô con gái. Trước đây chồng bà là bạn cùng quê với ba tôi, gốc Thanh Hoá. Cặm cụi lo buôn bán nuôi con, bà Q chưa hề nghĩ tới chuyện tái giá. Trở lại Hội An, ba tôi bàn với má tôi: thằng H nay đã gần 18 rồi. Chị Q đã gả con lớn. Mình nhắm con em trắng trèo xinh xắn làm dâu nhà mình được lắm bà. Tuần sau sắm chút quà nhờ bà Tề chủ ghe, chuyên đưa khách từ Hội An ra Chợ Được và ngược lại. Má tôi bận buôn bán, ba tôi bận đi làm nên phải nhờ bà Tề đưa tôi vào trình diện nhà gái. Cốt để nhà gái xem chân xem giò quí tử tương lai. Mắc cỡ quá, suốt ngày ấy tôi cứ đóng đô trên gác. May vớ được cuốn truyện hay, tôi cứ nghiền ngẫm đọc hoài. Đến trưa cơm dọn sẵn, Lam Anh lên gác mời tôi xuống ăn. Cắm cúi ăn, mẹ Lam Anh hỏi đâu tôi lễ phép đáp đó, không dám ngó mặt ai. Ăn xong tôi lại lên gác đọc truyện tiếp. Chiều đến ghe bà Tề đáo lại Hội An. Suốt đêm chèo chống rồi cũng về tới bến cũ. Độ nửa tháng sau, Lam Anh thân hành ra tới Hội An, mang theo hai chục trứng gà so với một chồng bánh tráng mè. Mặt mày buồn bã thưa “Rất tiếc má con coi tới hai thầy bói, ông nào cũng nói mạng kim gặp mạng mộc rất kỵ!” Bên đại lâm mộc, bên kiếm phong kim. Có thần phép mấy mộc cũng không chịu nổi. Dao chặt gỗ lâu ngày gỗ phải đổ. Tôi núp trong buồng nghe rất rõ. “H ơi ở đâu ra đây chào em nè”. Má tôi gọi ba bốn lần tôi cũng không chịu ra. Tính tôi hay bẽn lẽn nên tôi tránh luôn. Ngồi một lát Lam Anh chào từ giả xuống đò về. Năm 1948 có dịp ngang nhà em, nhìn cái móng nhà tôi đâm xúc động! Khu chợ phá sập vì sợ Tây vô chiếm đóng đồn. Tôi muốn tìm gặp bác Q nhưng nghĩ phận đang long đong bơ vơ … đành tránh luôn. Cảnh chiến điêu tàn, mọi người bỏ làng nước, gạt nước mắt ra đi …!!
Khoảng 1947
Cao Ngọc Huỳnh
